विघ्नहर गणपतीचे मंदिर ओझर गावात स्थित आहे, जे पुणे जिल्ह्यातील एक महत्त्वपूर्ण धार्मिक स्थळ आहे. हे देऊळ अष्टविनायकांपैकी एक असून, श्री विघ्नहर गणपतीला विघ्नेश्र्वर म्हणूनही ओळखले जाते. “विघ्न” म्हणजे कार्यात येणारी अडचण, आणि “हर” म्हणजे ती अडचण दूर करणारा. त्यामुळे, श्री विघ्नहर हा भक्तांच्या जीवनातील विघ्न दूर करणारा देवता मानला जातो. ओझरचा श्री विघ्नहर हा अष्टविनायकांपैकी सर्वात श्रीमंत गणपती मानला जातो.
भौगोलिक स्थान: ओझर हे गाव पुणे जिल्ह्यातील जुन्नर तालुक्यात कुकडी नदीच्या काठी वसलेले आहे. पुणे-नाशिक रस्त्यावर नारायणगावापासून हे देवस्थान सुमारे ८ किलोमीटर अंतरावर स्थित आहे. या मंदिरासाठी सर्वात जवळचे रेल्वे स्थानक पुणे आहे, आणि येथून ओझरला सहज पोहोचता येते.
आख्यायिका: ओझरच्या विघ्नहर गणपतीच्या आख्यायिकेचा उगम राजा अभिनंदनाच्या यज्ञाशी जोडला जातो. राजा अभिनंदनने त्रिलोकाधीश होण्यासाठी एक यज्ञ सुरू केला, ज्यामुळे इंद्र भयभीत झाला. त्याने यज्ञात विघ्न आणण्यासाठी विघ्नासूर राक्षसाची उत्पत्ती केली. विघ्नासूराने सर्वच यज्ञांमध्ये विघ्न आणायला सुरुवात केली, ज्यामुळे ऋषी-मुनींनी गणपतीला विघ्नासूराचा बंदोबस्त करण्याची विनंती केली.
गणपतीने विघ्नासूराचा पराभव केला, आणि विघ्नासूर गणपतीला शरण गेला. गणपतीने त्याला शरणागतीच्या अटीवर सोडले की, जेथे गणपतीची पूजा होते, तेथे तो विघ्न आणणार नाही. विघ्नासूराने विनंती केली की, गणपतीच्या नावाच्या आधी भक्तगणांनी त्याचे नाव घ्यावे आणि गणपतीने ओझर येथे वास्तव्य करावे. गणपतीने विघ्नासूराची ही विनंती मान्य केली आणि तो येथे विघ्नहर या नावाने स्थायिक झाला.
इतिहास
विघ्नहर गणपतीचे मंदिर १७८५ मध्ये बाजीराव पेशव्यांचे भाऊ चिमाजी आप्पा यांनी बांधले. त्यांनी मंदिरावर सोनेरी कळस चढविला. अशीही एक कथा आहे की, सर्व राक्षसांनी एका रात्रीत ओझर गणपतीचे मंदिर बांधले होते. या मंदिराची स्थापत्यकला आणि धार्मिक महत्त्व आजही भक्तांसाठी एक आकर्षणाचे केंद्र आहे.
श्री क्षेत्र विघ्नेश्वर मंदिर आणि परिसर
या मंदिराच्या प्रवेशद्वारावर चार द्वारपाल आहेत. पहिल्या आणि चौथ्या द्वारपालाच्या हातात शिवलिंग आहे. गणपती त्याचे माता आणि पिता यांचा अतिशय आदर करतो. या द्वारपालांच्या हातातील शिवलिंग हेच सूचित करते की गणपतीच्या भक्तांनीसुद्धा स्वतःच्या आईवडिलांचा आदर राखला पाहिजे. देवळाच्या भिंतींवर डोळ्यांना सुखावह वाटणारी सुंदर चित्रे आणि शिल्पे आहेत. देऊळ पूर्वाभिमुख असून त्याच्या सभोवती भक्कम दगडी भिंत आहे. मंदिराचे शिखर आणि कळस सोनेरी आहेत. मंदिर २० फुट लांब असून मंदिराचा मुख्य हॉल १० फुट लांब आहे. पूर्वाभिमुख गणपतीची सोंड डावीकडे आहे आणि त्याचे डोळे माणिकाचे आहे. रिद्धी आणि सिद्धी यांच्या मुर्त्या गणपतीच्या आजूबाजूला आहेत. गणपतीच्या मुर्तीच्यावर शेषनाग आणि वास्तुपुरुष आहेत. देवळात लहान लहान खोल्या आहेत. यांना ओवऱ्या म्हणतात. इथे बसून भक्त ध्यान करू शकतात.
पूजा आणि उत्सव
उपलब्ध माहितीनुसार दर्शनाची वेळ सकाळी ५ ते रात्री ११. अंगारकी चतुर्थीला सकाळी ४ पासून रात्री ११ पर्यंत. महाआरती सकाळी ७.३०, मध्यान्न आरती दुपारी १२ आणि शेजआरती रात्री १० वाजता असते. महाप्रसाद सकाळी १०, दुपारी १ आणि संध्याकाळी ७.३० ते १०.३०.
भाद्रपद महिन्यात गणेश चतुर्थी आणि माघ महिन्यात गणेश जयंती यादिवशी उत्सव साजरे केले जातात. कार्तिक पौर्णिमेला दीपमाळांची रोषणाई बघण्यासारखी असते.
उमेदवाराचे नांव | गाव | मोबाईल नंबर |
---|---|---|
केतन राम ताम्हाणे | - | - |